Mews to niewielka uliczka, najczęściej brukowana, wzdłuż której znajdują się szeregowe domki. Można postawić kropkę i zakończyć ten wpis. Ale gdyby tak było temat mews’ów nie byłby aż tak ciekawy, by spędzić cały dzień zaglądając właśnie do tych uliczek (tak jak my to zrobiliśmy). Poczytajcie o mews’ach i dajcie znać w komentarzu, czy tak jak ja zapragnęliście w jednym zamieszkać.

Pierwotnie mewsem nazywany był rząd stajni (czyli właśnie te domki), w których trzymane były konie i przechowywane powozy, i w których znajdowała się także niewielka część mieszkalna dla koniuszych. Mews’y znajdowały się na tyłach większych i bardziej reprezentacyjnych ulic i placów, wzdłuż których w okazałych willach mieszkali co bogatsi mieszkańcy Londynu. Dzięki temu mieli oni szybki dostęp do swoich powozów, a stajnie nie szpeciły obrazu miasta. W czasach kiedy ludzkość zaczęła przesiadać się z powozu do auta stajnie nie były już tak potrzebne. Część z nich zaczęto przerabiać na garaże, magazyny, graciarnie. Ale dosyć szybko zauważono w nich potencjał i zaczęto przeobrażać w domy – świetna lokalizacja w najlepszych dzielnicach miasta, często w samym centrum (okolice Hyde Park, Regent’s Park, Holland Park), możliwość zaadaptowania części stajennej na mieszkanie bądź po prostu przerobienie na garaż (co znacznie zmniejsza koszty parkowania w mieście), mimo iż położone w centralnych punktach miasta, to lokalizacja „na tyłach” sprawia, że jest bardzo cicho i kameralne.

Prawdopodobnie pierwszy mews zaadoptowano na dom w 1908 roku w dzielnicy Mayfair, który został później okrzyknięty „the best bijou house in London” („londyńskim klejnotem”). I ponoć ta transformacja narodziła trend. Kolejne stajnie zaczęły być przerabiane na mieszkania, często bardzo designerskie. Lokalizacja mews’ów sprawia, że nie są to tanie nieruchomości i nie każdy może sobie na nie pozwolić.

Obecnie określenie mews stosuje się do ulicy wzdłuż której ulokowane sa te stajnio-domy, ale też do określenia typu nieruchomości (mews house). Typowy mews jest nieduży i ma ok 90-140 mkw (1000-1500 stóp kw). Zazwyczaj jest dwu- lub trzy- piętrowy i nie posiada ogródka, aczkolwiek są wyjątki. Wielu obecnych właścicieli pozostawiło drzwi garażowe na zewnątrz swoich domów, w środku jednak przestrzenie te zaadoptowane zostały na mieszkania.

Do mews’ów zaglądaliśmy podczas naszych spacerów po Londynie. Na pierwszy natknęliśmy się w Holland Park (Holland Park Mews) i wtedy jeszcze nie wiedzieliśmy co to jest, ale mimo iż chwilę wcześniej zachwycaliśmy się przepięknymi rezydencjami Holland Park, to już wtedy ta mała niepozorna uliczka zrobiła na nas wrażenie. Kolejne jakie obejrzycie na zdjęciach to uliczki w Mayfair, Belgravia i Notting Hill. Mieszkania znajdują się przy samej ulicy więc przy odrobinie szczęście (czyli gdy właściciel nie zasunął szczelnie rolety) można zajrzeć do środka. Jeśli zaś macie ochotę obejrzeć jak można przerobić stajnie na mieszkanie warto obejrzeć kilka na stronach londyńskich agencji nieruchomości.

Kilka słów o obchodach 11 listopada w Wielkiej Brytanii, które zaskoczyły mnie bardzo pozytywnie (jeśli w ogóle tak wypada napisać o tego typu dniu).

Dzień Pamięci jest tu czczony z wielkim szacunkiem dla żołnierzy, którzy walczyli w I wojnie światowej. Szacunek ten okazywany jest nie tylko 11 listopada, ale na wiele tygodni wcześniej, kiedy w mieście pojawiają się maki. W tym roku (2014) przy Tower Hill powstała specjalna instalacja Blood Swept Lands and Seas of Red z ręcznie wykonanych 888 246 ceramicznych maków, z których każdy symbolizuje jednego brytyjskiego żołnierza poległego w I wojnie światowej. Układanie kwiatów w „morze krwi” rozpoczęło się już w połowie lipca i do ostatniego dnia upamiętniającego zakończenie wojny można było oglądać jak owo „morze” rośnie, zalewając powoli teren wokół Tower Hill. Efekt końcowy robił niesamowite wrażenie. Wszystkie te maki zostały sprzedane i po 11 listopada rozpoczął się ich demontaż i rozsyłanie do nowych właścicieli. Fundusze uzyskane ze sprzedaży zostały przekazane na wsparcie organizacji charytatywnych, głównie zajmujących się pomocą kombatantom czy byłym wojskowym.

Ale wspomnieć chciałam też o innych makach, o drobnych kwiatkach które pojawiły się w klapach marynarek, na kurtkach czy torebkach mieszkańców miasta (wpinki/broszki). Już w październiku można było je zaobserwować u dziennikarzy, maki można było kupić przy stacjach metra czy nawet na recepcji niektórych korporacji. Wpinki bywają różne, są wykonane z różnych materiałów, różnej wielkości, ale wszystkie przedstawiają czerwony kwiat maku. Dochód z ich sprzedaży również przeznaczany był na wsparcie organizacji charytatywnych, a wpięcie ich w ubranie ma symbolizować właśnie pamięć o wojnie i poległych oraz nadzieję. Im bliżej 11 listopada tym więcej osób z wpiętym w ubranie makiem można było dostrzec na ulicy. Bardzo ładny gest.

Oczywiście są też oficjalne obchody w niedzielę przed/po 11 listopada (Remembrance Sunday), są 2 minuty ciszy (11. dnia, 11. miesiąca o godz. 11:00, ja miałam okazję uczestniczyć w takiej w Remembrance Sunday). Mnie najbardziej urzekły maki i to jak wiele osób chce pamiętać i chce to pokazać innym.

O tym jak to się stało, że maki upamiętniają poległych w I wojnie światowej, o fabryce maków itp. możecie przeczytać tutaj i tutaj. A maki można kupić/obejrzeć choćby tutaj.

W samym centrum miasta, o krok od Tower of London i Tower Bridge, mieści się tak urocze miejsce, że aż dziwi, jak można je ominąć (a nam się to udawało). Doki Św. Katarzyny to obecnie kompleks nowoczesnych biurowców, apartamentowców i restauracji zlokalizowany wokół przystani, w której cumują ekskluzywne jachty.

Miejsce to ma długą historię, sięgającą X wieku, ale kształt jaki widzimy dzisiaj nadany mu został w XIX w., kiedy to na mocy decyzji Parlamentu z 1825 roku teren został rozbudowany i przekształcony w nowy port handlowy miasta. Pracami kierował brytyjski inżynier Thomas Telford, który zaprojektował doki w formie dwóch basenów – zachodniego i wschodniego. Telford zaprojektował również rewolucyjne w porównaniu do innych doków, usytuowanie magazynów – przy samych nabrzeżach, dzięki czemu skrócony został czas rozładunku, który odbywał się wprost ze statku do magazynu, bez konieczności dodatkowego transportu (podyktowane to było w dużej mierze ograniczoną powierzchnią jaką inżynier miał do dyspozycji). Oficjalne otwarcie nowych doków miało miejsce w 1828 roku i od tego czasu były one portem dla statków handlowych z Europy, Afryki, Indii i Dalekiego Wschodu przywożących takie dobra jak cukier, alkohole, przyprawy, perfumy, marmur i kość słoniowa. Wszystkie te produkty składowane były w dziewięciu 6-piętrowych magazynach i z tego też powodu miejsce to nazywane było „największą koncentracją przenośnych bogactw”. Doki nie były zbyt duże porównując je do innych wokół Tamizy i po II wojnie światowej okazały się nie mieć wystarczających gabarytów, by zmieścić duże statki handlowe. Zostały więc zamknięte dla handlu.

Dzisiaj jest to miejsce, w którym cumują ekskluzywne jachty i motorówki, na które spoglądają oczy pracowników otaczających je biurowców, mieszkańców apartamentowców czy klientów licznych restauracji. Odbywa się tu wiele imprez, zarówno cyklicznych jak i o jednorazowym charakterze. Urocze miejsce na spacer czy odpoczynek na jednej z ławeczek. U wejścia do doku zachodniego dosyć tłoczno i gwarno, gdyż właśnie tam zlokalizowane są restauracje i kawiarnie, tam też najczęściej zaglądają turyści. Znajduje się tam również jedyny ocalały po II wojnie światowej XIX – wieczny magazyn – Ivory House, który nazwę otrzymał z uwagi na ogromne ilości magazynowanej w nim kości słoniowej. Stoi tu też XVIII – wieczny gmach dawnego browaru królewskiego, w którym obecnie jest pub „The Dickens Inn”. Spacer w kierunku doku wschodniego zabierze nas w miejsce spokojniejsze, mniej gwarne, o bardziej rezydencyjnych charakterze. Na tyłach doku jest też jedna z londyńskich mews, którym poświęcony został odrębny wpis – czytaj TUTAJ.

Plan współczesnych doków znajdziecie tutaj.

Nie pamiętam od ilu już lat nie byłam na cmentarzu w Święto Zmarłych. Cmentarz Brompton bardzo chciałam zobaczyć i akurat tak się złożyło, że wydarzyło się to właśnie 1 listopada. Cmentarz ten jest o tyle ciekawy, że już na etapie projektowania (w I połowie XIX w.) zakładana była jego podwójna funkcja – jako miejsce spoczynku zmarłych i jako miejsce rekreacji. I takie też funkcje pełni do dzisiaj, gdzie poza odwiedzającymi groby (i turystami) można spotkać ludzi jedzących lunch, jeżdżących na rowerze, spacerujących z dziećmi czy przygotowujących się do maratonu.

Poza nagrobkami, z których spora część jest bardzo okazało, na cmentarzu znajdują się katakumby, które podobno czasami są otwarte dla zwiedzających. Znajdują się one pod okazałą kolumnadą prowadzącą do uroczej kapliczki. Jest też część cmentarza upamiętniająca uczestników I i II Wojny Światowej, są też groby polskich notabli. Są też ławki pamięci zmarłych (fajna alternatywa dla nagrobka).

Kolejną część dnia spędziliśmy w Richmond Park. Olbrzymi rezerwat, który najbardziej znany jest chyba z żyjących tam stad jeleni (zanim tam pojechaliśmy od kilku osób słyszałam właśnie o jeleniach, nie spodziewałam się jednak, że będzie ich tam aż tak dużo – zobaczcie na zdjęciach). Co jeszcze w Richmond Park? Kopiec króla Henryka VIII, na który to sobie ponoć pojechał zaczekać aż zetną mu żonę Anne Boleyn (ścięcie miało być uczczone wystrzałami które to król miał stamtąd widzieć/słyszeć). Obecnie na kopcu ustawiona jest lorneta, przez którą w słoneczny dzień doskonale widać katedrę St. Paul’s w centrum Londynu (przy dobrej widoczności – czyli gdy nie jest mgliście, a nam jak na razie pogoda tutaj dopisuje – St. Paul’s widać nawet bez pomocy lornety). W parku jest też ogród Isabella Plantation, który pewnie warto obejrzeć na wiosnę, kiedy jest kolorowo od kwitnących kwiatów.

Zaintrygowana wieczornymi odgłosami petard spytałam Panią Landlord o co chodzi i w ten o to sposób dowiedziałam się o hinduskim święcie Diwali (ok, pewnie na religioznawstwie coś tam na ten temat było, ale studenckie 3Z wprowadzone w życie oznacza nie więcej niż tyle, że na starość w głowie nic nie zostaje).

Diwali, hinduistyczne święto światła obchodzone jest w okolicach października i listopada (święto ruchome) i trwa 5 dni. Obchodzi się je z okazji powrotu króla Ramy po zwycięstwie nad demonem Rawany. Z tej to okazji przed domami i na ulicach zapala się lampki, które mają symbolizować zwycięstwo dobra nad złem, wewnętrzne oczyszczenie i odejście od duchowej ciemności (tak w patetycznym skrócie). Lampki zapalane też są na powitanie bogini Lakszmi (Bogini Pomyślności i Dostatku) i mają jej pomóc znaleźć drogę do domostw. (Diwali = Deepavali co oznacza „rząd świateł). Diwali jest jednym z ważniejszych świąt hinduskich i obchodzone jest z dużym rozmachem. Wymaga też specjalnych przygotowań, na które składają się m.in. zakup nowych ubrań (co na pewno spodobałoby się niejednej kobiecie), które zakładane są następnie podczas świętowania, doprowadzenie domu do porządku (coś jak wiosenne porządki – dobrze wyczyścić, pozbyć się niepotrzebnych rzeczy itp.), udekorowanie domów kolorowymi girlandami, często przygotowanymi samodzielnie z wykorzystaniem tradycyjnych motywów Rangoli, gotowanie smakołyków (głównie słodycze i słodkie napoje, ale chyba nie tylko o czym nieco dalej), no i właśnie odpalanie petard. Przeczytałam, że powinny być odpalane 3. dnia święta, ale tutaj petardy słyszałam codziennie.

Zainteresowana tematem po raz kolejny udałam się z pytaniami do Pani Landlord, która tym razem po prostu zaoferowała nam wycieczkę do hinduskiej dzielnicy. I tak w niedzielne przedpołudnie udaliśmy się do Southall, po drodze zwiedzając dwie świątynie – Shri Kanaga Thurkkai Amman Kovil i Shri Swaminarayan Mandir (Neasden). Pierwsza skromna, niepozorna, schowana pomiędzy domami w Ealing. Udało nam się uczestniczyć w nabożeństwie, więc wybaczcie, ale z szacunku do obecnych w świątyni wiernych zdjęć nie robiliśmy. Neasden z kolei to przepiękny pałac, w którego istnienie pomiędzy paskudnymi zakładami, stacjami paliw i brytyjskimi domami wciąż nie mogę uwierzyć. Jest otwarta dla zwiedzających jednakże nie można robić zdjęć w środku więc musicie zadowolić się tymi z oficjalnej strony internetowej (linki na końcu wpisu). Dostępne dla zwiedzających są portyk z pięknie rzeźbionymi w drewnie kolumnami (w przyległym do świątyni centrum kultury Haveli), sanktuarium, marmurowa izba Abhishek Mandap i wystawa dot. Hinduizmu. Sanktuarium z gęstym lasem ręcznie rzeźbionych marmurowych kolumn wygląda jak magiczny ogród. Obraz ten podkreślają dodatkowo podświetlone, przypominające zielone liście dekoracje w okolicy ołtarzy. Całość dopełnia przepiękny kopułowy sufit w centrum izby. Ołtarze niestety trochę trącą kiczem – wśród bogato wystawionych darów zaobserwować można było np. kielich wypełniony słodyczami lizakami chupa chups (tak – w opakowaniach) czy pluszowy jelonek.

Do Southall pojechaliśmy przede wszystkim, by zobaczyć udekorowane i oświetlone hinduskie domy. Po drodze jednak zaskoczyła nas wielka uroczystość – zamknięte ulice, rzędy namiotów z hinduskim jedzeniem i procesja. Jeszcze siedząc w aucie zostaliśmy poczęstowani pierwszym daniem – samosą w ostrym sosie z ciecierzycą. Zaskoczeni przyjęliśmy dary i wpałaszowaliśmy je z apetytem. Okazało się, że jednym z „obrządków” Diwali jest dzielenie się i obdarowywanie jedzeniem. Każdy dzieli się czym może – restauratorzy czy piekarze przygotowują posiłki, sklepikarze rozdają produkty wprost ze swoich sklepowych półek. W ten o to sposób można spróbować gotowych dań kuchni hinduskiej, popić puszką gazowanego napoju którejś ze znanych światowych marek, przegryźć chipsami czy owocami. Wszystkim bardzo zależy byś spróbował przygotowanych przez nich dań, więc po napełnieniu żołądka nie lada wyczynem zaczyna być odmawianie darczyńcom.

Posmakowaliśmy więc podczas Diwali hinduskich słodyczy i wegetariańskich dań. Naoglądaliśmy się pięknie haftowanych kolorowych Sari chowanych pod współczesnymi kurtkami, mężczyzn w Kurtach i sportowych butach. Uczestniczyliśmy w procesji, dla której czyszczący drogę tradycyjnie nie mieli na sobie butów, ale nie rzadko ubrani byli ciuchy z sieciówek. Troszkę nam się mieszały te tradycyjne obrazki z współczesnymi międzynarodowymi markami na nogach, na plecach, do picia, do pochrupania. Nie brakowało jednak emocji. To święto było tak inne od tych, w których uczestniczyliśmy dotychczas. I mimo iż było to uliczne celebrowanie towarzyszyły mu podniosłość, ekscytacja i wzruszenie.

• Shri Swaminarayan Mandir (Neasden)
• Shri Kanaga Thurkkai Amman Kovil

Była już Wenecja prawdziwa, była chińska, jak tylko dowiedziałam się, że i w Londynie jest Wenecja – a dokładnie Mała Wenecja, wiedziałam, że muszę to zobaczyć.

Skorzystałam z wycieczki z London Walks, które ma w swojej ofercie całą masę tematycznych spacerów po Londynie. Akurat w ostatni weekend września organizowali spacery bezpłatnie (ale nawet ceny tych płatnych są do zniesienia, więc polecam). Ja wybrałam „Elegance of the Regency – Little Venice to Camden”, co znaczy, że Mała Wenecja nie była jedynym, czy głównym punktem programu wycieczki. Dwugodzinna trasa zaczynała się w Małej Wenecji i prowadziła wzdłuż kanału Regent’s Canal, przy pięknych willach okresu regencyjnego (1811 – 1820, z których wiele było dziełem architekta Johna Nasha, którego prace znacie z centrum Londynu), po i pod mosteczkami, w tym pod najbardziej okazałym Blow up Bridge (formalna nazwa to Macclesfield Bridge), przy londyńskim ZOO by zakończyć w Camden Town.

Mimo iż mijaliśmy po drodze trochę barek, to przeszliśmy naprawdę blisko tylko kilku, i to tych raczej komercyjnych niż mieszkalnych. Tym co mnie najbardziej interesowało było to jak żyją ludzie na owych barkach. Dlatego też wróciłam do Little Venice tydzień później, by przyjrzeć się im z bliska. Z jednej strony basenu Małej Wenecji były miejsca do cumowania na okres od 7 do 14 dni, po drugiej stronie z kolei były całe „dzielnice” barek, które cumowały tam powiedzmy na stałe. Niektóre bramy do ich przystani były zamknięte, ale na szczęście nie wszystkie i udało mi się zobaczyć te wodne domy z naprawdę bliska.

Wygląda na to, że na wodzie żyje się prawie tak samo jak na lądzie. Właściciele barek zagospodarowują sobie tereny przy cumowisku, na którym urządzają mini ogródki z kwiatami, meblami ogrodowymi i lampionami, na dachach barek uprawiają warzywa i trzymają rowery, hodują zwierzęta, dekorują swoje barki itp. Wieczorami pewnie urządzają przyjęcia i z cydrem w ręku leżą na pomoście oglądając gwiazdy… z jednej strony wygląda i brzmi fajnie, z drugiej – wydaje mi się to raczej mało wygodnym miejscem do mieszkania. Oglądając barki i zaglądając im do środka nie mogłam w żaden sposób skojarzyć tego widoku z ekskluzywnym jachtem, na którym mieszkał Sonny Crocket z Miami Vice. I klimat inny, i wygląd barek też. Tam gdzie udało mi się zajrzeć luksusów nie widziałam. Małe okna, małe przestrzenie, dosyć nisko, ciasno, przykurcz ciała, pewnie też nie zawsze ciepło. Z Ewą Chodakowską w środku nie poćwiczysz raczej, ani nie zamachniesz się dobrze jak chcesz talerzem rzucić. Na pewno takie mieszkanie ma też wiele zalet i uroku, jak chociażby wspomniane oglądanie gwiazd z pomostu co wieczór, możliwość zmiany miejsca czy większe poczucie wolności.

A co jeszcze prócz mieszkań na wodzie? Teatr pacynek na wodzie (występy w każda niedzielę), sklep z książkami na wodzie z saksofonistą w weekendy, kawiarnie i restauracje… mini miasteczko na wodzie 🙂

Na koniec spaceru perełka (taka przybrudzona), czyli Camden Town. Większość osób miała okazję znaleźć się na Camden przy okazji wizyty w Jobs Center występując o NIN. Ja też, i ponieważ wysiadłam na stacji Mornington Crescent, to powyżej Jobs Center tyłka nie ruszyłam i nic ciekawego nie widziałam, bo na tym odcinku jest to wyjątkowe brzydkie Camden. Nie powiem, by i to w okolicach kanału było jakoś piękne, bo nie jest, ale na pewno jest fajnie „pokręcone” i „odjechane”. Miejsce tętniące życiem, pełne ludzi, głośne i kolorowe. Stoiska z żywnością z całego świata, z bibelotami i tandetą dla każdego, przyciągające wzrok dekoracje kamienic (taka forma visual merchandisingu 🙂 ). Aż chce się przysiąść na chodniku z butelką piwa…

• Little Venice
• Regent’s Canal
• Blow up Bridge
• Camden Town

W drugiej połowie września od wielu już lat odbywa się w Londynie impreza Open House. Podczas dwóch dni budynki użyteczności publicznej, nowoczesne biurowce a ostatnio również designerskie apartamentowce, otwarte są dla każdego, kto ma ochotę zajrzeć do środka a na co dzień nie ma ku temu możliwości. Zwiedzanie niektórych budynków możliwe jest po wcześniejszym zarezerwowaniu wejściówek, do większości można jednak wejść bez tego. O popularności imprezy świadczyć mogą na pewno dwie rzeczy – po pierwsze wejściówki rozchodzą się bardzo szybko, natomiast jeśli chcemy wejść do pozostałych budynków ustawienie się w kolejce kilka godzin po otwarciu daje marne szanse na wejście.

Ja uczestniczyłam w tym wydarzeniu w 2014 roku i w planach miałam odwiedzenie 6 budynków. Udało mi się wejść do jednego. Obsługa Bank of England mówiła, że już na pół godziny przed otwarciem gmachu, kolejka liczyła około sześćset osób, co dawało półtorej godziny czekania.

Korniszon był pierwszy na mojej liście i mimo iż był otwarty od 8:00, ja byłam przy nim dopiero przed jedenastą i musiałam stać w 2,5 godzinnej kolejce, która otaczała sąsiadujący z nim budynek. Cztery rogi budynku przy Leadenhall Street udało mi się wymacać w 2 godziny, a nie zapowiadane 2,5 – co mnie „angielsko” uszczęśliwiło.

2 windy na 39. piętro, schody na ostatnie 40. piętro i moim oczom ukazała się panorama Londynu. Zobaczcie na zdjęciach – w galerii też kilka innych biurowców, które wlazły w „kadr”.

Kilka słów o budynku:

30 St Mary Axe, czyli The Gherkin (Korniszon) otwarty został w kwietniu 2004 roku, a zbudowany w miejscu po zniszczonym w wyniku zamachu bombowego Baltic Exchange. Projekt jest dziełem architekta Normana Fostera. Budynek ma 180 m wysokości i powierzchnię 47 950 m kw i jest tzw. budynkiem ekologicznym z uwagi na zastosowane w nim różnorakie technologie w celu oszczędzania energii.

O imprezie przeczytasz tutaj.

• Walkie Talkie – zima 2015 roku otwart tutaj został Sky Garden, publiczny ogród z panoramą na Londyn
• Lloyd’s of London – najbrzydszy jaki dotąd widziałam
• The Shard – aktualnie najwyższy budynek i punk widokowy na Londyn, rezerwacja biletów tutaj
• The Leadenhall Building – znany jako Cheesegrater (tarka do sera), stoi po sąsiedzku z Korniszonem

W nasz pierwszy tematyczny spacer po Londynie pojechaliśmy na południowe wybrzeże do Canada Water, zwiedzić tereny po dawnych dokach i przystaniach handlowych, w których cumowały statki sprowadzające do UK produkty z różnych stron świata. Spacer rozpoczęliśmy przy nowoczesnej bibliotece Canada Water, która kształtem przypomina odwróconą piramidę. Jeszcze całkiem niedawno w miejscu tym były puste niezagospodarowane pola, a okolica nie cieszyła się dobrą opinią. Rozbudowa metra i pociągnięcie jednej z linii w tym kierunku zmieniło całkiem oblicze tych terenów, które stały się domem dla wielu londyńczyków. Powstały tu osiedla mieszkaniowe, ostatnio zbudowanych tu zostało sporo nowoczesnych apartamentowców, a uroku tej londyńskiej sypialni dodają otaczające blokowiska wody po dawnych dokach.

Nasz dwugodzinny spacer (zorganizowany przez CoolWalks) prowadził przez osiedle Surrey Quays, potem minęliśmy stary czerwony most zwodzony i dosyć szybko znaleźliśmy się nad brzegiem Tamizy przy drewnianej konstrukcji (the dolphin) z 1860 r., z której pomocy korzystali marynarze przy manewrowaniu statkami wchodząc do doków. Gdzieś pod nami ciągnął się również Brunel Tunnel z 1843 r., podobno pierwszy na świecie tunel zbudowany pod rzeką. Następnie przeszliśmy przy pomniku chłopca czytającego w „Sunbeam Weekly” historię „Ojców Pielgrzymów”, którzy w 1620 roku na statku Mayflower, przybyli do Nowego Świata i założyli tam Nową Anglię. Za nim stoi właśnie duch jednego z pielgrzymów, zaglądając mu przez ramię. Pomnik The Pilgrims Pocket pochodzi z 1930 roku.

Przystanęliśmy na moment przy kościele St. Mary’s Church, w którym został pochowany kapitan słynnego statku „Mayflower” – Christopher Jones – który zapoczątkował angielską kolonizację Ameryki. Na cześć statku nazwany też został jeden z typowo brytyjskich pubów mijanych po drodze. Przy kościele znajdował się malutki cmentarz. Co odróżnia cmentarze w UK czy krajach skandynawskich od cmentarzy polskich? Traktuje się je jak parki, co czyni je popularnym miejscem np. na lunch w ciągu dnia. Z kolei na tym cmentarzu był mały plac zabaw dla dzieci.

Co jeszcze na naszej trasie? Rezydencja Edwarda III, a raczej jej ruiny (czy fundamenty), powinniśmy też byli zobaczyć rzeźbę dr Alfreda Saltera, jego córki i kota, ale zostały skradzione w 2011 i dopiero w planach jest ich rekonstrukcja. Następnie Southwark Park i XVII-wieczny dok Greenland (najstarszy z doków), w którym obecnie można np. wziąć lekcje żeglarstwa. Albo zamieszkać w jednym z bloków stojących nad brzegiem doku. Wycieczkę kończymy spacerkiem wzdłuż lesistych Russian Dock, by na koniec wspiąć się na Stave Hill, na której szczycie znajduje się odlana z brązu mapa dawnych doków (autorem jej jest Michael Rizzello).

Spacer pokazuje jak zmieniał się Londyn – jak bogacił na produktach sprowadzanych z innych kontynentów, jak podbijał Amerykę, jak potrafił zrewitalizować tereny dzisiaj już nie używane. W kolejnych miesiącach poznajemy kolejne zrewitalizowane tereny w Londynie i myślę, że mogę się zgodzić z moim kolegą Adamem, który zorganizował nam kiedyś w pracy wykład o rewitalizacji stawiając tezę, że najlepsze przykłady idą właśnie z Wielkiej Brytanii.

• Brunel Tunnel
• The Pilgrims Pocket Monument
• Russia Docks
• Greenland Dock
• Stave Hill